Joannes Zwijsen, bisschop
1794-1877
Mgr. Joannes Zwijsen was de oudste zoon uit het tweede huwelijk van molenaar Petrus Swijsen, afkomstig van Geetbets in Vlaams Brabant. Zijn jongere broer Cornelis is stamvader van vele Zwijsen in Vlaanderen en Nederland.
Korte biografie
Een uitgebreide biografie kan u lezen in :
Dr. J.W.M. Peijnenburg, Joannes Zwijsen, bisschop, 1794-1877, Stichting Zuidelijk Historisch Contact, Tilburg 1996.
Over deze Nederlandse aartsbisschop is ook veel te vinden op Internet. We beperken ons op deze bladzijde dan ook tot een korte biografie en enkele interessante verwijzingen naar pagina’s op het Internet met meer gegevens.
Uit Winkler Prins, 1954, zesde druk.
“Zwijsen, Joannes, Nederlands bisschop (Kerkdriel 28 aug. 1794 – Den Bosch 16 oct. 1877), werkte jarenlang in de zielzorg en was o.a. tien jaar pastoor in ’t Heike te Tilburg. In 1842 werd hij benoemd tot coadjutor van de apostolische vicaris van Den Bosch, mgr. Den Dubbelden. Sindsdien steeg zijn invloed geregeld, waartoe zijn vriendschap met koning Willem II, die reeds dateerde van 1832, veel bijdroeg. Hij nam bij de dood van mgr. Den Dubbelden op 13 okt. 1851 diens functie van apostolisch vicaris van Den Bosch over. Twee jaar later, bij het herstel der hiërarchie, was mgr. Zwijsen de aangewezen man voor de aartsbisschoppelijke zetel van Utrecht. Hij bleef echter in Den Bosch wonen en bestuurde van daaruit het aartsbisdom. Hij was dus aartsbisschop-bisschop. Aan deze ongewenste toestand kwam een einde, toen mgr. Andreas Schaepman, sinds 1860 optredend als Zwijsen’s coadjutor, hem op zijn eigen verzoek in 1868 als aartsbisschop van Utrecht opvolgde. Van dat ogenblik af bestuurde hij alleen het bisdom Den Bosch.
Zwijsen is de oprichter van twee religieuze congregaties, een vrouwelijke : de Congregatie van OLV Moeder van Barmhartigheid, meer bekend als Zusters van Liefde te Tilburg, en een mannelijke : de Congregatie van OLV Moeder van Barmhartigheid, of Fraters van Tilburg. Zijn vriendschap met Willem II heeft veel bijgedragen tot de gunstige gezindheid en de welwillende beschikkingen van deze vorst ten bate der katholieken.”
Moordaanslag
In de nacht van dinsdag 14 op woensdag 15 juli 1863 werd een moordaanslag gepleegd op Mgr. zwijsen in zijn huis. Wie houdt van een spannende thriller, kan het verhaal van Ed Schilders “Het geheim van huize Gerra” hierover nalezen.
Een kritische Frederik Van Eeden
In De Nieuwe Gids van 1889 laat Frederik Van Eeden zich via een van zijn personages vrij kritisch uit over de catechismus van Mgr. Zwijsen in een vergelijking met een vraag- en antwoordboekje over de leer van Boeddha. Lees deze tekst op de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren :
Boeddha. Een dialoog door Frederik van Eeden.
Eerste versie 2 december 2003
Laatste aanpassing 15 augustus 2023