Zwijsen – Smulders

Hendrikus Zwijsen
Antonetta Smulders
en kinderen

Molenaar Hendrikus Zwijsen (1829-1901) is een van de zonen van Cornelis Zwijsen en Joanna Spierings. Hij was gehuwd met Antonetta Smulders (1831-1878). Enkele van zijn kinderen vertrokken einde 19de eeuw van ’s Hertogenbosch naar Antwerpen.

Op vrijdag 6 of zaterdag 7 september 1878 overleed Antonetta Smulders, 47 jaar, in haar woning in ’s Hertogenbosch bij de geboorte van een levenloos gebleven dochter. Antonius is dan 11 jaar oud. Vader Hendrikus Zwijsen bleef achter met 6 kinderen tussen 4 en 19 jaar oud, allen geboren in ‘s Hertogenbosch :

  • Cornelis Johannes, 19 jaar;
  • Johannes Antonius, 18 jaar;
  • Johanna Christina, 15 jaar;
  • Antonius, 11 jaar;
  • Henri Joseph, 9 jaar;
  • Adrianus, 4 jaar.

Antonius Zwijsen

Op 30 april 1867 werd in ’s Hertogenbosch Antonius Zwijsen geboren als vierde kind in het molenaarsgezin van de toen 37-jarige Hendrikus Zwijsen (Berlicum 1928 – Drunen 1901) en de 36-jarige Antonetta Smulders.
In juli 1888 kwam de toen twintigjarige Antonius naar Antwerpen, waar hij aanvankelijk ging inwonen bij het gezin van zijn kozijn Cornelius Zwijsen en diens vrouw Maria Nefkens in de Provinciestraat.
In 1890 woonde hij met zijn oudere broer Jan Zwijsen op de Sint Jacobsmarkt. Daar woonden ook de boekhandelaar Gerard Nahon en zijn broer Cornelius Nahon.

Antonius stond nu ingeschreven als schildersgast, schilder of huisschilder. Alleszins maakte hij ook schilderijen waarvan we er helaas maar enkele hebben kunnen terugvinden (eentje zie je hiernaast).

Op 9 januari 1892 trouwde Antonius Zwijsen met Maria Elisabeth Van der Seelen uit Turnhout. Vader Henricus Zwijsen gaf via de notaris vanuit Hilversum zijn toestemming. Enkele maanden later werd hun eerste dochter geboren.
In juli 1892 was Antonius Zwijsen getuige op het huwelijk van Gerard Nahon en Juliane Gysemans, de ouders van Alice Nahon. Verschillende teksten van Alice Nahon werden later trouwens op muziek gezet door J.A. Zwijsen.
Daarna volgde een periode van veelvuldig verhuizen binnen het Antwerpse en veel stielen. Het gezin had het niet breed en vader Antonius trachtte ook bij te verdienen met een sigarenhandel. Op een bepaald ogenblik baatte Antonius ook een kosthuis uit en een tijdlang is hij ‘geldophaler’.
In september 1921 kocht Antoon Zwijsen een huis in de Statielei in Mortsel waar hij een beeldenwinkel begon. Hij richtte er ook een werkhuisje in om verder te kunnen schilderen. Daar werd hij al vrij snel slachtoffer van kanker en de radiumbestraling, nog heel experimenteel in België, liep faliekant af. Op 17 september 1923 overleed hij na een langdurige ziekte.

Broers en zussen

Cornelis Johannes Zwijsen

’s Hertogenbosch 1858 – Rosmalen 1930

De oudste zoon van dit gezin Zwijsen-Smulders was Cornelis Johannes Zwijsen. ‘Heeroom’ zoals hij hier genoemd werd, was priesterlid van de door Mgr. Zwijsen gestichte Congregatie van de Fraters te Tilburg. Hij was missionaris op Curaçao, een tijdlang hoofdredacteur van ‘De Tijd’ en rector van het psychiatrisch ziekenhuis ‘Coudewater’ in Rosmalen.

Johannes Antonius Zwijsen

’s Hertogenbosch 1860 – Turnhout 1936

De tweede zoon, Jan Zwijsen, officieel Johannes Antonius, kwam in september 1885 aan in Antwerpen, waarschijnlijk met zijn nonkel Lambertus Zwijsen. Ze woonden enige tijd samen op het adres Lange Beeldekensstraat 95 in Antwerpen en net als zijn nonkel gaf hij als beroep ‘boucher’ op.
In 1890 woonde hij met zijn jongere broer Antonius Zwijsen op de Sint Jacobsmarkt. Daar woonden ook de boekhandelaar Gerard Nahon (vader van Alice Nahon) en diens broer Cornelius Nahon.
Jan Zwijsen werkte nu als ‘klerk’. Hij verbleef hier waarschijnlijk tot aan zijn huwelijk in juni 1891 in ’s Hertogenbosch met Cornelia Jansen (’s Hertogenbosch 1858 – ’s Hertogenbosch 1896).
Na het overlijden van Cornelia huwde Jan Zwijsen in Hilversum met Constantia Hanssen (Amsterdam 1866 – Boechout 1925).
Het gezin kwam in maart 1907 terug naar België en vestigde zich na een kort verblijf in Antwerpen in Boechout. Daar werd Zwijsen vanaf augustus 1907 tot in 1921 de eerste herbergier van het ‘Vlaamsch Koffiehuis’.
Na het overlijden van zijn vrouw keerde hij in 1928 terug naar Antwerpen.

Henri Zwijsen

’s Hertogenbosch 1869 – Mortsel 1937

Ook Antonius’ jongere broer, Henri Zwijsen, kwam in 1886 naar België en vestigde zich met zijn echtgenote Maria Gosseye (Geraardsbergen 1861 – Mortsel 1941) aanvankelijk in Geraardsbergen, later in Mortsel.
Een van de zonen van dit gezin Zwijsen-Gosseye, Lucien (Geraardsbergen 1896 – Antwerpen 1945), huwde met zijn nicht Clementine Zwijsen. Lucien stierf samen met zijn oudste zoon Henri (1923-1945) toen op 17 januari 1945 een V2 insloeg vlakbij hun huis in de Berendrechtstraat in Antwerpen-Kiel.
Bij het huwelijk van zijn oudste dochter Godelieve (1923-2013) in 1948 speelde haar neef J.A. Zwijsen op het orgel.

Joanna Maria Christina Zwijsen

’s Hertogenbosch 1863 – Roterdam 1929

Antonius’ oudere zus Joanna Maria Christina Zwijsen kwam in 1901 aan in Antwerpen met haar man Bartholomeus Hurkmans (Dordrecht 1859 – Alphen a/d Rijn 1943) en hun vijf kinderen. Haar bovengenoemde broer Henri had hier voor hen een huis gehuurd op de Leopold de Waelstraat waar zij zouden kunnen intrekken. Wellicht vertrekken ze later terug naar Nederland. In de indexen van de stad Antwerpen vanaf 1910 komt ze niet meer voor.

Eerste versie 28 januari 2018
Laatste aanpassing: